Lista kontrolna: Diagnostyka układu kierowniczego – jak sprawdzić przekładnię kierowniczą

Bardzo ważną cechą każdego samochodu jest jego sterowność i bezpieczeństwo. Te dwa punkty są ze sobą ściśle powiązane, ponieważ jazda samochodem, który nie reaguje odpowiednio na obrót kierownicy lub ma poważną usterkę, nie jest bezpieczna.

Każdy pojazd posiada układ kierowniczy, ale jego typ i konstrukcja mogą się nieznacznie różnić. Wcześniej do obracania kół kierownicy używano reduktorów kierownicy. Jednak na drogach jest coraz mniej pojazdów z reduktorami, a nowsze modele wykorzystują układy, w których główną częścią jest przekładnia kierownicza.

Układy kierownicze można podzielić na trzy główne kategorie:

• Bez wspomagania kierownicy;
• Z hydraulicznym wspomaganiem kierownicy;
• Z elektrycznym wspomaganiem kierownicy.

Pierwszy typ jest prosty do zrozumienia - nic nie pomaga kierowcy w skręcaniu kołami oprócz własnych mięśni. Przejdźmy jednak do dwóch pozostałych typów.

Hydrauliczne wspomaganie kierownicy

Systema hydraulicznego wspomagania działa poprzez pompowanie oleju hydraulicznego i rozprowadzanie go zgodnie z kierunkiem obrotu kierownicy. Składają się z trzech głównych jednostek:

• Przekładnia kierownicza. Przekładnia składa się z obudowy, wałku kierowniczego (drążku) i rozdzielacza. Rozdzielacz i wałek tworzą przekładnię ślimakową: kierowca obraca kierownicą, a ruchy obrotowe przekazywane są przez wałek kolumny kierowniczej na rozdzielacz, który jest w kontakcie z zębami drążka i może poruszać się w prawo lub w lewo.Czyli zadaniem drążka układu kierowniczego jest przekształcenie ruchu obrotowego w ruch posuwisto-zwrotny. 
• Wał jest połączony z kołami za pomocą drążków kierowniczych i końcówek drążków, które ciągną lub pchają koła w odpowiednim kierunku.
• Kolumna kierownicza. Kolumna stanowi ogniwo pośredniczące między kierownicą a przekładnią kierowniczą. Konstrukcja tych mechanizmów może się różnić, ale zawsze jest to wałek lub wałki, które są połączone za pomocą małych przegubów.

Pompa hydrauliczna jest charakterystyczną częścią tego typu układu. Jej zadaniem jest sprężanie oleju hydraulicznego w układzie i dostarczanie go przewodami do rozdzielacza przekładni kierowniczej. W zależności od kierunku ruchu kierownicy, rozdzielacz kieruje olej do wymaganej komory przekładni, ułatwiając tym samym jazdę kierowcy. Pompy hydrauliczne są napędzane paskiem przez koło pasowe. Oznacza to, że zasadniczo urządzenie działa, gdy silnik samochodu pracuje.

Elektryczne wspomaganie kierownicy

Elektryczne wspomaganie kierownicy ma również przekładnię kierowniczą i kolumnę. Chociaż są one strukturalnie różne, wykonują te same zadania. Główna różnica polega na układzie wspomagania kierownicy, który składa się z elektronicznej jednostki sterującej, czujników i silnika elektrycznego. Silnik elektryczny jest podłączony do drążka kierowniczego i pomaga mu poruszać się w pożądanym kierunku. Kierunek obrotów silnika i stopień siły wspomagania są określane przez elektroniczną jednostkę sterującą (ECU), która dokonuje obliczeń na podstawie danych z czujników.

Żaden z powyższych systemów nie może działać wiecznie, więc z czasem konieczne będą naprawy. Ale przed naprawą konieczne jest wykonanie diagnostyki, aby dokładnie określić problem i "nie leczyć zdrowego".

Diagnostyka układu kierowniczego pojazdu

Kierunek poszukiwania usterek zależy od skarg kierowcy i rodzaju wspomagania kierownicy. W każdym przypadku dokładna diagnostyka układu kierowniczego nie jest możliwa bez dwóch ważnych punktów: musi być przeprowadzona przez wykwalifikowanego specjalistę, który posiada specjalistyczne narzędzia i sprzęt.

Przyjrzyjmy się najczęstszym skargom i sposobom ich diagnozowania:

Stukanie. Stukanie przekładni podczas jazdy po wybojach lub obracania kierownicą jest najczęstszą skargą. Przyczyn stukania może być kilka: sektor zębaty wału jest zużyty, przekładnia (mechanizm zaciskowy wału) nie jest wyregulowana, tuleje są zużyte, przeguby Cardana na wale kolumny są zużyte, oraz inne powody.

W celu przeprowadzenia diagnostyki, technik:

• podnosi pojazd na podnośniku;
• ogląda przekładnię i osłony gumowe, przez które woda i brud mogą dostać się do wnętrza urządzenia w przypadku ich uszkodzenia lub złego mocowania;
• zdejmuje osłony, sprawdza drążek z kołami obróconymi w różnych kierunkach;
• mechanicznie wstrząsa wałkiem kierowniczym przekładni w różnych pozycjach w celu znalezienia przyczyny i określenia zakresu problemu;
• sprawdza luz krzyżaków przegubu Cardana. Poluzowanie przegubów krzyżakowych może być przyczyną stukania i uczucia "zakleszczenia" lub utraty siły pomocniczej.
• Jeśli problem nie został wcześniej wykryty, zostanie przeprowadzona diagnoza podwozia pojazdu

Zmniejszenie poziomu płynu hydraulicznego w zbiorniku, wyciek płynu. Dzieje się to na różne sposoby. Czasami właściciele samochodów skarżą się na wyciek płynu, który odkryli już na własną rękę. Czasem jednak miejsce wycieku nie jest do końca oczywiste, nie da się go szybko znaleźć, a problem objawia się spadkiem ilości płynu w zbiorniku.

Kontrola przebiega w następujący sposób:

• Kontrola jest przeprowadzana w następujący sposób
• Zbiornik jest sprawdzany pod kątem uszkodzeń;
• Wizualnie sprawdza się pompę hydrauliczną. Może występować wyciek, jeśli pierścienie uszczelniające przestały spełniać swoje funkcje;
• Sprawdza się przekładnię kierowniczą: połączenia, obudowę i osłony gumowe. To właśnie w tych miejscach najczęściej dochodzi do wycieków;
• Jeśli wszystko jest w porządku z poprzednimi punktami, sprawdzane są wszystkie węże i przewody. W niektórych samochodach występują wady konstrukcyjne, które powodują strzępienie się przewodów. A czasami wąż lub rurka jest luźna z powodu błędu montażowego podczas poprzedniej naprawy.

Awaria wzmacniacza, nieregularne lub nieprawidłowe działanie. W takim przypadku przebieg diagnostyki zależy od typu wzmacniacza.

Diagnostyka EPS odbywa się poprzez podłączenie do przekładni sprzętu diagnostycznego i komputera ze specjalnym oprogramowaniem. Specjalista przeprowadza diagnostykę i odczytuje błędy.
Czasami po tym wystarczy podłączyć urwane złącze po ustaleniu przyczyny tego zjawiska. Najczęściej jednak przekładnia wraz ze wspomaganiem jest wymontowywana z samochodu i przekazywana do warsztatu w celu dalszej diagnostyki i analizy usterek.

Diagnostyka hydraulicznego układu wspomagania kierownicy:

• Sprawdzenie stanu paska napędowego i jego napięcia. Jeśli pasek pęknie, kierowca z pewnością to zauważy. Luźne napięcie paska może jednak powodować niestabilną pracę nie tylko pompy hydraulicznego wspomagania kierownicy, ale także sprężarki klimatyzacji i alternatora. Powodem może być poślizg paska na kole pasowym bez jego obrotu. Przy okazji pasek nagrzewa się i może ulec rozerwaniu. Zbyt mocno napięty pasek jest również złym rozwiązaniem, ponieważ zwiększa obciążenie łożysk jednostek, które są przez niego napędzane.
• Należy sprawdzić poziom płynu w zbiorniku i jego stan. Czasami zdarza się, że kierowca nie zauważa spadku poziomu płynu w zbiorniku. Jeśli poziom płynu spadnie, układ zacznie pracować nierównomiernie. Szkodzi to również pompie, ponieważ jest ona smarowana olejem. Niski poziom oleju = słabe smarowanie i przyspieszone zużycie. Jeśli występuje problem z poziomem płynu, mechanik przechodzi do znalezienia nieszczelności.
• Ciśnienie w układzie hydraulicznym jest mierzone na specjalistycznym stanowisku. Prawdopodobnie problem znajduje się w samej pompie, która nie generuje ciśnienia niezbędnego do stabilnej pracy układu. Dlatego właśnie mierzone jest ciśnienie;
• Jeśli pomiar ciśnienia wykazuje niskie ciśnienie, pompa jest demontowana i wysyłana do sprawdzenia. W zależności od wyników diagnostyki warsztatowej, urządzenie może wymagać naprawy lub wymiany. 

Kierownica zacina się lub nie chce powrócić do pozycji neutralnej. Należy od razu zauważyć, że kierownica może nie powrócić do pierwotnej pozycji po obróceniu z powodu nieprawidłowych kątów ustawienia kół. W takim przypadku problem może zostać rozwiązany po przeprowadzeniu testu zbieżności poprzez ustawienie geometrii kół.

Przekładnia może również zacinać się po najechaniu na głęboką dziurę przy dużej prędkości, uderzeniu w krawężnik lub po wypadku.

Diagnoza przekładni w przypadku zacięcia:

• Mechanik próbuje ustalić pozycję, w której doszło do zablokowania, obracając kierownicą;
• Sprawdza przegub Cardana pod kątem luzu. Wysoki luz wskazuje na zużyty krzyżak, co może prowadzić do zakleszczenia;
• Zdejmuje osłony gumowe drążka kierowniczego i sprawdza wał pod kątem deformacji. Jeśli występuje wypaczenie, pomoże tylko wymiana wału lub całego zespołu, ponieważ czasami trudno jest znaleźć drążek do niektórych modeli przekładni lub jest to niemożliwe;
• Jeśli problem nie zostanie wykryty, przekładnia jest wymontowywana z pojazdu i zabierana do warsztatu w celu sprawdzenia usterki. Może występować problem z rozdzielaczem lub zębami drążka. Niestety nie jest możliwe ustalenie tego na pojeździe.

Przykład: Naprawa układu kierowniczego Audi A4B8 

Właściciel Audi skontaktował się z nami ze skargą, według której wspomaganie kierownicy nie działa za każdym razem, gdy kręci kierownicą. Kiedy jednak działa, robi to stabilnie. Diagnostyka komputerowa nie wykazała żadnych problemów, na desce rozdzielczej nie ma żadnych błędów. Sprawdźmy, co jest nie tak. Mechanik podniósł samochód i przystąpił do diagnozowania przekładni:

• sprawdził luz;
• sprawdził osłony gumowe i wał;
• sprawdził połączenia z EPS.

Problem nie został wykryty. Następnie specjalista sprawdził stan przegubu Cardana i tu wszystko stało się jasne: krzyżak był zużyty i miał duży luz.

Po uzgodnieniu prac z właścicielem samochodu, mechanik usunął część wału z przegubem Cardana, wymienił krzyżak na nowy i założył go na  z powrotem. Po tym luz "zniknął", a wraz z nim powróciła stabilna praca wzmacniacza.

Zwiększony luz na przegubie wału powodował, że kierownica początkowo obracała się "na biegu jałowym", przez co wspomaganie nie działało, a koła nie skręcały. Po wymianie krzyżaka układ działał prawidłowo i przewidywalnie.

Więcej napraw układów kierowniczych można znaleźć w naszym portfolio

Gdzie można przeprowadzić diagnozę przekładni kierowniczej? 

Układ kierowniczy pojazdu wpływa na komfort i bezpieczeństwo jazdy. Podobnie jak wszystko inne w pojeździe, ma on swoją własną żywotność, która ponadto może zostać skrócona przez nieterminową konserwację, zepsute osłony lub inne uszkodzenia, których nie można przewidzieć. Aby przekładnia i wspomaganie układu kierowniczego działały prawidłowo i przez długi czas, konieczne jest okresowe odwiedzanie wyspecjalizowanego warsztatu serwisowego i wykonywanie przeglądów profilaktycznych, które pomogą zapobiec awariom lub wyeliminować istniejące problemy na wczesnym etapie.

Jeśli jednak zauważyłeś że już pojawiły się problemy, powinieneś jak najszybciej skontaktować się z serwisem samochodowym, który zatrudnia specjalistów z niezbędnymi narzędziami i sprzętem diagnostycznym. Profesjonalna diagnostyka pozwoli dokładnie określić rzeczywistą przyczynę awarii i wyeliminować ją bez ingerencji w sprawne podzespoły.

Specjaliści STS diagnozują i naprawiają samochodowe układy kierownicze od ponad 20 lat. W tym czasie zostaliśmy fachowcami nie tylko w naprawie, ale także stworzyliśmy sprzęt diagnostyczny do diagnostyki przekładni kierowniczej, który wykorzystujemy w naszej pracy.

Nasze doświadczenie pozwoliło opracować i stworzyć własną markę przekładni kierowniczych MSG, które cieszą się uznaniem naszych klientów ze względu na optymalne połączenie ceny i jakości.

Zawsze posiadamy w magazynie szeroką ofertę jednostek i części do wysokiej jakości napraw. Jeśli przekładnia nie nadaje się do naprawy - nasi specjaliści oferują odpowiednie opcje wymiany: oryginalną nową lub regenerowaną przekładnię.

Regenerujemy jednostki przy użyciu wysokiej jakości komponentów, dzięki czemu otrzymujesz właściwie nową przekładnię, ale w korzystniejszej cenie.