Czyszczenie DPF: co to jest i jak się to robi
Zadaniem nowoczesnego samochodu jest nie tylko przewożenie pasażerów i ładunku, ale także bycie jak najbardziej przyjaznym dla środowiska. Konstruktorzy wynaleźli wiele urządzeń, które przede wszystkim oczyszczają spaliny - główne źródło zanieczyszczeń w pojazdach z silnikami spalinowymi. Jednak doskonale opracowane w teorii, w praktyce urządzenia te często komplikują życie kierowców. Muszą oni na przykład zastanawiać się, jak naprawić klapy wirowe lub jak wyczyścić filtr cząstek stałych.
Co to jest DPF i do czego służy
Zgodnie z angielską nazwą tego urządzenia – Diesel Particulate Filter – filtr cząstek stałych przeznaczony jest do stosowania w silnikach wysokoprężnych. Rzeczywiście, jest on instalowany głównie tam, ponieważ w silnikach benzynowych problem osadów sadzy nie jest istotny ze względu na różnicę w procesach spalania: w nich mieszanka jest zapalana przez iskrę, więc temperatura w komorach roboczych jest wyższa. Z kolei w silnikach wysokoprężnych paliwo eksploduje w wyniku sprężania, przy znacznie niższych temperaturach.
Produkty ropopochodne, zarówno benzyna, jak i olej napędowy, składają się z węgla i wodoru. W normalnych warunkach obie substancje spalają się całkowicie, a wraz ze spadkiem temperatury – głównie bardziej aktywny wodór. Atomy węgla pozostają i łączą się ze sobą, tworząc najprostszy rodzaj kryształu - sadzę. Pomimo faktu, że nawet w spalinach z silników wysokoprężnych zwykle nie przekracza 1%, sadza nie tylko zmienia kolor gazów na czarny, ale jest również niebezpiecznym czynnikiem rakotwórczym, powodującym poważne choroby, aż do raka.
Dlatego wraz z wprowadzeniem norm Euro-5 w 2011 roku, wszystkie typy pojazdów z silnikiem Diesla muszą być wyposażone w filtr cząstek stałych. Chociaż urządzenie to jest wizualnie podobne do katalizatora i czasami częściowo spełnia jego funkcje, istnieje między nimi znacząca różnica. Katalizator, który jest stosowany głównie w silnikach benzynowych, oczyszcza gazy «w czasie rzeczywistym», a filtr cząstek stałych gromadzi szkodliwe substancje wewnątrz ceramicznego plastra miodu, a następnie spala je, gdy jest to wygodne. W tym celu specjalna procedura czyszczenia filtra cząstek stałych jest wbudowana w oprogramowanie samochodów wyposażonych w DPF. Jest ona kontrolowana przez ECU.
Filtr cząstek stałych jest wbudowany w układ wydechowy samochodów. Istnieją dwa główne typy konstrukcji:
- Filtr tuż za silnikiem («typ suchy»).
- Węzeł w środku kanału wydechowego («typ mokry").
W pierwszym systemie sadza i inne osady są niszczone poprzez zwiększenie temperatury spalin. Samochód musi być prowadzony ze stałą wysoką prędkością obrotową silnika, w przeciwnym razie komputer zwiększy dopływ paliwa. W drugim, specjalny płyn katalityczny jest wtryskiwany do wnętrza filtra w celu przyspieszenia spalania. Pierwsze filtry są zwykle nazywane DPF, ponieważ są używane w niemieckich i japońskich samochodach, a drugie – FAP (Filtre a Particules), ponieważ są częściej umieszczane we francuskich silnikach.
Dlaczego filtr DPF się zapycha
Regularne regeneracje pozwalają na utrzymanie filtra cząstek stałych w dobrym stanie przez długi czas, nawet do 150-180 tysięcy kilometrów przebiegu. Do tego celu potrzebne są jednak idealne warunki, które w miejskiej eksploatacji samochodu są niemal nieosiągalne. ECU nie włączy czyszczenia filtrów DPF w przypadkach:
- niski poziom paliwa;
- niska temperatura gazu;
- nieprawidłowe działanie czujnika;
- zatkanie zaworu EGR.
Nawet w przypadku pomyślnego zakończenia standardowej regeneracji DPF nadal z czasem się zapycha, ale już nie sadzą, którą można wypalić, a popiołem - końcowym produktem spalania. Winna jest konstrukcja filtra: jego plastry miodu są jak ślepe zaułki, aby lepiej wychwytywać zanieczyszczenia. Nasuwa się pytanie: jak czyścić filtr cząstek stałych?
Inne czynniki, które przyspieszają zatykanie się filtra cząstek stałych:
- częsta praca silnika na biegu jałowym
- zużycie grupy tłoków silnika.
- używanie oleju silnikowego niskiej jakości lub o wysokiej zawartości popiołu.
- jazda na nierozgrzanym silniku.
- nadmierne przyspieszanie.
Przyczyny te z czasem prowadzą do zmniejszenia wydajności filtra DPF i jego zatkania.
Co zrobić, jeśli filtr cząstek stałych jest zatkany
Jeśli filtr DPF jest zatkany, a standardowa regeneracja nie pomaga lub nie uruchamia się, eksploatacja samochodu jest niemożliwa. Istnieją trzy opcje rozwiązania problemu w tym przypadku:
- Wymienić filtr.
- Usunięcie.
- Czyszczenie filtra cząstek stałych.
Montaż nowego urządzenia oczywiście przywróci sprawność samochodu, ale jest to bardzo kosztowny sposób. Koszt oryginalnego filtra to kilka tysięcy złotych, a nieoryginalne nie zawsze mają wymaganą charakterystykę, co jest obarczone nieprzewidywalnymi konsekwencjami standardowej regeneracji aż do wypalenia.
Zagrożenia związane z usuwaniem DPF
Logika tych, którzy chcą usunąć zatkany filtr cząstek stałych jest łatwa do zrozumienia: brak węzła – brak problemów. Ale w rzeczywistości wady tej metody są bardzo poważne:
- Naruszenie prawa. Za usuwanie DPF grożą poważne kary, w niektórych krajach UE wiążą się one z zatrzymaniem samochodu i obowiązkiem naprawienia zmian (zwrotu filtra).
- Obniżenie klasy ekologicznej. Parametry samochodu będą musiały zostać obniżone do Euro-2, nie będzie on już pasował do nowoczesnych norm emisji spalin. Zużycie paliwa może wzrosnąć.
- Niekompatybilność z innymi jednostkami podczas ponownego flashowania ECU. Może być konieczne usunięcie zaworu EGR lub katalizatora.
- Kolor i zapach spalin. Przy przyspieszaniu i pokonywaniu wzniesień pojawi się czarny dym.
- Turbina. Zmniejszony opór spalin spowoduje zmiany w wydajności turbiny. Może ona ulec przedwczesnej awarii.
Czy można samodzielnie wyczyścić filtr DPF?
W Internecie można znaleźć wiele porad dotyczących czyszczenia filtra cząstek stałych za pomocą improwizowanych metod. Sugeruje się użycie środków do czyszczenia kominów (ponieważ tam też jest sadza), płynów do czyszczenia kanalizacji lub myjek wysokociśnieniowych. Nie powinieneś tego robić. W «najlepszym» przypadku filtr nie zostanie umyty jakościowo, ponieważ ma złożoną strukturę komórkową z długimi kanałami, które są naprzemiennie blokowane z różnych końców. W najgorszym – nieudane mycie trwale go zatka lub uszkodzi ceramiczny plaster miodu i filtr będzie musiał zostać wymieniony.
Jedyny warunkowo dopuszczalny sposób – mycie filtra cząstek stałych chemią. Często jest to możliwe nawet bez demontażu filtra: płyn wlewa się do otworu czujnika, a odpady wydostają się przez rurę wydechową. Metoda chemiczna jest dość skuteczna, ale niebezpieczna: silna chemia może spowodować zatrucie.
Czyszczenie filtra DPF w centrum serwisowym STS
W naszej firmie do mycia filtra cząstek stałych używamy specjalnego stanowiska własnej konstrukcji. Jego zalety:
- Przyjazność dla środowiska. Mycie odbywa się wyłącznie za pomocą impulsów sprężonego powietrza i wody, które krążą w zamkniętym obiegu.
- Szybkość. Pełny cykl mycia trwa nie dłużej niż 2-3 godziny.
- Informacyjna. Stanowisko wyposażone jest w czujniki analizujące stan filtra DPF przed i po zabiegu.
- Pełny cykl. Stanowisko nie tylko myje, ale także testuje i suszy filtry cząstek stałych.
Nasze stanowisko jest w stanie w pełni odnowić wszystkie typy filtrów cząstek stałych – DPF, FAP, GPF, a także katalizatory. Wszystkie parametry pojazdu są przywracane do poziomu fabrycznego, przy jednoczesnym zachowaniu norm emisji spalin i zgodności z nowoczesnymi przepisami.
Koszt płukania DPF
Ceny czyszczenia filtra cząstek stałych (DPF) w STS zaczynają się od 350 zł. Ostateczny koszt usługi zależy od modelu samochodu i filtra (osobowy/towarowy) oraz stopnia jego zapchania. W każdym jednak przypadku mycie filtra cząstek stałych będzie znacznie tańsze niż zakup nowej jednostki, a jego jakość będzie znacznie wyższa niż przy użyciu chemii.
